ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੱਸਣ ਮੁਤਾਬਕ ਜ਼ੀਰਾ ਤਲਵੰਡੀ ਰੋਡ ਤੇ ਪੈਂਦੇ ਮਨਸੂਰਵਾਲ ਦੇ ਕੋਲ ਸ਼ਰਾਬ ਫੈਕਟਰੀ ਮਾਲਬਰੋਸ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਧਰਤੀ ਹੇਠਾਂ ਪਾਉਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਆਈ ਹੈ । ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਇਸ ਫੈਕਟਰੀ ਦੇ ਬਾਹਰ 40 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਦਾ ਧਰਨਾ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਬੀਤੇ ਦਿਨੀਂ ਕਾਰਖਾਨੇ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਕਾਰਖਾਨੇ ਦੀ ਹੀ ਮੋਟਰ ਚੋਂ ਨਿਕਲ ਰਹੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਅਤੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵੀ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ।

ਬੀਤੇ ਪਰਸੋਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਜਥੇ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਧਰਨੇ ਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ ਗਈ । ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਧਰਨੇ ਤੇ ਬੈਠੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਫੈਕਟਰੀ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਚ ਕੈਂਸਰ ਕਾਲਾ ਪੀਲੀਆ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਤਾਦਾਦ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਹੈ । ਮਾਰਚ ਚ ਇਸੇ ਫੈਕਟਰੀ ਦੀ ਸੁਆਹ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪੱਠਿਆਂ (ਹਰਾ ਚਾਰਾ) ਉੱਤੇ ਪੈਣ ਕਰਕੇ ਪੱਠੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਹੋ ਗਏ ਜਿਸ ਕਰਕੇ 24-25 ਘਰਾਂ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ 90 ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਰਖਾਨੇ ਵੱਲੋਂ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਾਰਖਾਨੇ ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਕੈਮੀਕਲਾਂ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੈ ਜੋ ਜੇਕਰ ਅੱਗ ਫੜ੍ਹਦੇ ਨੇ ਤਾਂ ਧਮਾਕਾ ਐਨਾ ਜਬਰਦਸਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਪਰ ਕਾਰਖਾਨੇ ਤੋਂ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਮਹਿਜ 300-400 ਮੀਟਰ ਹੈ ।

ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਘਰਾਣਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਭੁੱਖ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡੇ ਜਾ ਰਹੇ ਰੋਗਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਚ ਇੱਕਜੁਟ ਹੋਏ ਲੋਕ ਹੁਣ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਲੜਾਈ ਮੰਨੀ ਬੈਠੇ ਹਨ । ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸ਼ਨ ਅਤੇ ਕਾਰਖਾਨਾ ਮਾਲਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਧਰਨਾ ਚੁਕਵਾਉਣ ਲਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਥਕੰਡੇ ਵੀ ਅਪਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਕੌਮੀ ਰਾਜਮਾਰਗ (ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਈਵੇ) ‘ਤੇ ਕਾਰਖਾਨਾ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦਾ ਧਰਨਾ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਪੈਂਤੜਾ ਕਾਰਖਾਨਾ ਮਾਲਕਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਹਯੋਗੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨ ਬਨਾਮ ਮਜ਼ਦੂਰ ਬਣਾ ਕੇ ਧਰਨਾ ਚੁਕਵਾਉਣ ਲਈ ਚੱਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਖ਼ੈਰ, ਗੁਰੂ ਆਸ਼ੇ ‘ਚ ਬੈਠੇ ਇਹ ਲੋਕ ਗੁਰੂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਅਗਵਾਈ ਲੈ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਲੜਾਈ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਜਿੰਨਾ ਵੀ ਲੰਮਾ ਚੱਲੇ, ਮੋਰਚੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ।

ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ Exports India ਤੇ ਪਾਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕੰਪਨੀ ਸਿਲਵਰ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਸਾਇਨਾਈਡ, ਸੋਡੀਅਮ ਸਲਫਾਈਟ, ਮੋਨੋਈਥਾਨੋਲਮਾਈਨ ਆਦਿ ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਵਾਤਾਵਰਣ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਕੇਂਦਰ ਹਰ ਸੰਭਵ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਸ ਮੋਰਚੇ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਮਸਲਾ ਇੱਕੱਲੇ ਜ਼ੀਰੇ ਦਾ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮਸਲਾ ਹੀ ਹੈ।

ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਕਈ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਮੱਤੇਵਾੜਾ ਕਾਰਖਾਨਾ ਪਾਰਕ ਵੀ ਤਾਂ ਕਈ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਹਿੱਤਾਂ ਜਾਂ ਅਣਜਾਣਪੁਣੇ (ਇਸਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਿਰਮੂਲ ਜਾਪਦੀ ਹੈ) ਕਰਕੇ ਕਈ ਹੋਰ ਥਾਂ ਲਾਉਣ ਦੀ ਕਵਾਇਦ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਇਹਨਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਅਤੇ ਜਥੇਬੰਦ ਹੋਈਏ।