ਚੋਣਵੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ » ਲੇਖ

ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਹੱਲ

February 9, 2022 | By ਵਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤਿਹਾੜਾ

ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੌਤ ਤੱਕ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਤੈਅ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੜ੍ਹਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੋ ਕੇ ਗੁਜ਼ਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਸਭ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਹਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਸਿੱਖਦਾ, ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਅਪਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਅਗਲੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਘਾੜਤ ਘੜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸੁਨਹਿਰੀ ਸਮਾਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਹਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

 

ਇਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਕੂਲ ਜਾਂ ਕਾਲਜ ਵਿਚਲਾ ਮਾਹੌਲ। ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਸਾਡੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਸਥਾਪਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਗਹਿਰੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚਲਾ ਮਾਹੌਲ ਸਾਡੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਘੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਘਰ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਦੀ ਲੜ੍ਹਾਈ, ਕੋਈ ਅਚਨਚੇਤੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਜਾਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ ਦੀ ਘਾਟ ਸਾਡੇ ਮਨ ਦੀ ਇਕਾਂਤ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਖੋਹ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਘੋਰ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਇੱਥੇ ਢੇਰੀ ਢਾਹ ਲੈਣ ਦੀ ਥਾਂ ਸਾਡਾ ਫ਼ਰਜ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਇਕ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਈਏ ਅਤੇ ਐਸੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਡੱਟ ਕੇ ਕਰੀਏ। ਕਿਸੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉੱਪਰ ਹਾਵੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦਈਏ। ਹਿੰਮਤ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਵੱਲ ਵੱਧਦੇ ਰਹੀਏ। ਘਰ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਸਹੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਰੇ ਪਰ ਇਸ ਲਈ ਚਿੰਤਕ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾ ਹੋਈਏ। ਤੁਹਾਡਾ ਦ੍ਰਿੜ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਅਤੇ ਮੰਜ਼ਿਲ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਸਭ ਕੁਝ ਬਦਲ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੀ ਸਕੂਲ ਜਾਂ ਕਾਲਜ ਦੌਰਾਨ ਆਪਸੀ ਦੋਸਤਾਂ-ਮਿੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸਾਡੀ ਖਿੱਚੋ-ਤਾਣ ਸਦਾ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਗੱਲ ਦਾ ਖਾਸ ਖਿਆਲ ਰੱਖੀਏ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਕੀਤੀ ਮਿਹਨਤ ਨੇ ਹੀ ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਥ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਖੜ੍ਹੇਗਾ।

ਕਈ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਬੁਰੀ ਸੰਗਤ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਵੀ ਇਕ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹੰਭਲਾ ਮਾਰ ਕੇ ਬੁਰੀ ਸੰਗਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲੀਏ। ਐਸੇ ਬੁਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਚੰਗਾ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਭਰਪੂਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸਥਿਰਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਕਤੀ ਅਤੇ ਜ਼ਜ਼ਬਾਤੀ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਡੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਸਾਡੇ ਸੱਚੇ ਸਾਥੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਲਾ ਗਿਆਨ, ਤਜ਼ਰਬਾ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵ ਸਾਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਗੁੰਝਲਾਂ ਨੂੰ ਖੌਲ੍ਹਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਪਲ ਸਾਡਾ ਵਿਅਰਥ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਹਰ ਇਕ ਪਲ ਚਿੰਤਨ ਕਈਏ, ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ, ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦਾ। ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਹੀ। ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਦੇ ਰਹੋ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀ ਗਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹੋ। ਰੁੱਕ ਗਏ ਤਾਂ ਮੁਸ਼ਕ ਗਏ। ਅੱਜ ਦੇ ਯੁੱਗ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਅਣਗਹਿਲੀ ਜਾਂ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਸਾਨੂੰ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਪਿੱਛੇ ਅਤੇ ਸੁਚੇਤਤਾ ਸਾਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਅਸਲ ਆਨੰਦ ਹੈ, ਜੋ ਅਸਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਰਸਮਈ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਹੀ ਅਨੰਦ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਕੂਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਸਤੀ। ਆਪਣੇ ਰਾਹ ਤੋਂ ਭਟਕ ਕੇ ਕਿਸੇ ਅਨੰਦ ਜਾਂ ਮਸਤੀ ਦੀ ਚਾਹਤ ਰੱਖਣੀ ਤਬਾਹੀ ਹੈ, ਅਨੇਕਾਂ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ, ਆਸਾਂ ਦੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੀ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਕਿਹਾ ਹੈ, ” ਤੁਸੀਂ ਬੈਠ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਕਿਸਮਤ ਬੈਠ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਤੁਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ” ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਨਾ ਕੋਸੋ, ਬਦਲ ਦਿਉ ਕਿਸਮਤ, ਬਦਲ ਦਿਉ ਉਸ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਰੋਕ ਰਿਹਾ, ਬਦਲ ਦਿਉ ਉਸ ਨਿਜ਼ਾਮ ਨੂੰ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ‘ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਦਾ ਏ ਅਤੇ ਬਦਲ ਲਉ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵੱਧਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਅਤੇ ਉਸਾਰੀ ਕਰੋ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਜਾਂ ਸਮਾਜ ਦੀ, ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਲਈ ਮਿਸਾਲ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਜਿਸ ਦੀ ਭਾਲ ਯੁੱਗ ਕਰਦੇ ਨੇ………। 

ਵਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤਿਹਾੜਾ

                       ਖੋਜਾਰਥੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ 

 ਸੰਪਰਕ : +91 98555-34961

ਉਕਤ ਲਿਖਤ/ ਖਬਰ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ:

Tweet

---

ਵਟਸਐਪ ਰਾਹੀਂ ਤਾਜਾ ਖਬਰਾਂ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ:
(1) ਸਿੱਖ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਵਟਸਐਪ ਅੰਕ 0091-85560-67689 ਆਪਣੀ ਜੇਬੀ (ਫੋਨ) ਵਿੱਚ ਭਰ ਲਓ; ਅਤੇ
(2) ਸਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਵਟਸਐਪ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜ ਦਿਓ।

---

Related Topics: Vikramjeet Singh Tihara