ਕੈਨੇਡਾ, ਓਟਵਾ (11 ਜੂਨ, 2010): 10 ਜੂਨ ਦਾ ਦਿਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ’ਚ ਵਸਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਉਸ ਵੇਲੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹੋ ਨਿਬੜਿਆ ਜਦੋਂ ਲੰਬੀ ਜੱਦੋ-ਜਹਿਦ ਮਗਰੋਂ 1984 ਦੀ ਸਿੱਖ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਸਤਖ਼ਤਾਂ ਵਾਲੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਸੰਸਦ ’ਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਲਿਬਰਲ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਐਮ. ਪੀ. ਐਂਡਰਿਉ ਕੇਨੀਆ ਅਤੇ ਸੁਖਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਸੁੱਖ) ਧਾਲੀਵਾਲ ਨੇ ਅੱਜ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਕਾਮਨਜ਼ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਆਰੰਭ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਮਾਣਯੋਗ ਸਪੀਕਰ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਨਾਲ ਉਕਤ ਪਟੀਸ਼ਨ ਜਦੋਂ ਪੜ੍ਹੀ ਤਾਂ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਸਮੇਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿਆਸੀ ਦਲ ਦੇ ਸਾਂਸਦ ਨੇ ਇਸ ’ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਾ ਕੀਤਾ। ਪਟੀਸ਼ਨ ਪੇਸ਼ ਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਲਈ ਇਨਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਲਈ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਤਰਜ- ਮਾਨੀ ਕਰਦਿਆਂ ‘ਮਨੁੱਖੀ ਹੱਕਾਂ ਦਾ ਚੈਂਪੀਅਨ’ ਹੋਣ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਸੰਸਦ ’ਚ ਪਟੀਸ਼ਨ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਇਹ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਕੋਲ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਿਥੇ ਇਸ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਸਤੂ ਤੇ ਮਸਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਆਉਂਦੇ 45 ਦਿਨਾਂ ਅੰਦਰ ਵਿਚਾਰ ਹੋਵੇਗੀ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਖਜ਼ ਫਾਰ ਜਸਟਿਸ ਵੱਲੋਂ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਲਕਿਆਂ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਕੇ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਲਈ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਉ¤ਘੇ ਵਕੀਲ ਸ: ਗੁਰਪਤਵੰਤ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂ ਅਨੁਸਾਰ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵੱਲੋਂ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਨੁਸਾਰ 1984 ’ਚ ਦਿੱਲੀ ਸਮੇਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ’ਚ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਕੋ ਫਿਰਕੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੂਹਿਕ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ‘ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ’ ਹਨ ਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਮਾਨਤਾ ਨਾਲ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਲਈ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਐਮ. ਪੀ. ਐਂਡਰਿਉ ਕੇਨੀਆ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਾਂਸਦ ਕ੍ਰਿਸਟੀ ਡੰਕਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾ ਉਹ ਪੂਰਨ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਲਿਬਰਲ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਬੌਬ ਰੇਅ ਨੇ ਇਸ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਐਮ. ਪੀ. ਰੌਬ ਔਲਫੈਂਡ ਨੇ ਭਰੋਸਾ ਦੁਆਇਆ ਕਿ ਉਹ ਨਿਆਂ ਲਈ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਡੱਟ ਕੇ ਸਾਥ ਦੇਣਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਾਨੀ ਕਰਾਂਮਬੀ, ਮਾਰਕ ਹੋਲੈਂਡ ਅਤੇ ਜੌਹਨ ਡੋਰੇਨ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਬਾਰੇ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦੀ ਪੁਰਜ਼ੋਰ ਹਮਾਇਤ ਕੀਤੀ।
ਲਿਬਰਲ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਐਮ. ਪੀ. ਸ: ਨਵਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬੈਂਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਜਿਵੇਂ ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਹੋਇਆ, ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਰਾਜ ਤੇ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਮੱਥੇ ’ਤੇ ਕ¦ਕ ਹੈ। ਸਾਂਸਦ ਸ: ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਮੱਲ੍ਹੀ ਨੇ ਵੀ ਉਕਤ ਮਸਲੇ ਸਬੰਧੀ ਭਾਸ਼ਨ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਸੰਸਦ ’ਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਏ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਿੱਖ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪਟੀਸ਼ਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਹਿਊਮਨ ਰਾਈਟਸ ਆਰਗੇਨਾਈਜੇਸ਼ਨ ਦੇ ਕੈਨੇਡਾ ਚੈਪਟਰ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 26 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਅਜੇ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਦ ’ਚ ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਸਬੰਧੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਜਾਂ ਮਤਾ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਅਜਿਹੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਰਾਹੀਂ ਮਨੁੱਖੀ ਹੱਕਾਂ ਦਾ ਅ¦ਬਰਦਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਜਿਥੇ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਂਸਦਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ, ਉਥੇ ਇਸ ਦੇ ਰਾਹ ’ਚ ਅੜਿੱਕਾ ਡਾਹੁਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ’ਚ ਨਿਖੇਧੀ ਕਥਤੀ।
ਅਰਜੀ ਦੇ ਮੂਲ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਉਲੱਥਾ:
ਅਸੀਂ ਨਿਮਨ ਹਸਤਾਖ਼ਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਹਾਊਸ ਦਾ ਧਿਆਨ ਅੱਗੇ ਦੱਸੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵੱਲ ਦਿਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਵਸਦਾ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰਾ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ 1897 ਤੋਂ ਇਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਭਾਈਵਾਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰਾ ਭਾਰਤੀ-ਕੈਨੇਡਾਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿਚਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਧਾਰਮਿਕ ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਇਕ ਆਖੰਡ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਵੰਬਰ 1984 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਬੜੀ ਸੋਚੀ-ਸਮਝੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸੰਗਠਿਤ ਤਰੀਕੇ ਤਹਿਤ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਬੇਕਸੂਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਸੀਂ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ:
1. ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਨਵੰਬਰ 1984 ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਹਿੰਸਾ, ਬਲਾਤਕਾਰ ਤੇ ਹ¤ਤਿਆਵਾਂ ਜਿਸ ਵਿਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੀ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸੀ, ਇਕ ਸੋਚੀ-ਸਮਝੀ ਸੰਗਠਿਤ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸੀ।
2. ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਕਿ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਇਸ ਸੰਗਠਿਤ ਮੁਹਿੰਮ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਆਂ ਦੇ ਕਟਹਿਰੇ ਵਿਚ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਰੇ ਉਚਿਤ ਕਦਮ ਉਠਾਏ ਜਾਣ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਨੁਸਾਰ ਅਪਰਾਧਿਕ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਉਣਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।
3. ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਪ੍ਰੀਵੈਨਸ਼ਨ ਐਂਡ ਪਨਿਸ਼ਮੈਂਟ ਆਫ਼ ਦੀ ਕਰਾਈਮ ਆਫ਼ ਜਿਨੋਸਾਈਡ ਬਾਰੇ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਅਨੁਸਾਰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਕਿ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸੰਗਠਿਤ ਕਤਲੇਆਮ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਹੈ।
ਬਿੱਲੀ ਥੈਲਿਓਂ ਬਾਹਰ ਆਈ : ਪਟੀਸ਼ਨ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ’ਚ ਸਾਰੇ ਐਮ. ਪੀਜ਼ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀਆਂ ਕੱਢੀਆਂ ਗਈਆਂ:
ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ’ਚ ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਬਾਰੇ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਦਾ ਉਸ ਵੇਲੇ ਪਰਦਾ ਫਾਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉ¤ਪਰ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਲਈ ਦਬਾਓ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ‘ਕੈਨੇਡਾ-ਇੰਡੀਆ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ’ ਨਾਂਅ ਦੀ ਗ਼ੈਰ-ਸਿਆਸੀ ਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਮੁਨਾਫਾ ਸੰਸਥਾ ਅਖਵਾਉਣ ਵਾਲੀ ਇਕ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਾਂਸਦਾਂ ਦੇ ਨਾਂਅ ਜਾਰੀ ਪੱਤਰ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਦੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਪਾਏ ਗਏ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਅਹਿਮ ਇੰਕਸ਼ਾਫ ਹੋਏ ਹਨ। 1984 ਦੇ ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ’ਚ ਘਿਰੇ ਭਾਰਤੀ ਮੰਤਰੀ ਕਮਲ ਨਾਥ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਸੱਦਣ ਵਾਲੇ ਉਕਤ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਆਗੂ ਰਮੇਸ਼ ਚੋਟਾਏ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਨਵੀਨਰ ਅਦਿੱਤਿਆ ਝਾਅ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੁਲਾਰੇ ਮਨੋਜ ਪੰਡਿਤ, ਦੀਪਕ ਰੁਪਾਰਲ ਅਤੇ ਐਗਜ਼ੈਕਟਿਵ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਕਲਿਆਮ ਸੁੰਦਰਮ ਆਦਿ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਪਟੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚਲੇ ‘ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੰਡਣ ਵਾਲੀ’ ਅਤੇ ਪਟੀਸ਼ਨ ਕਰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦਾ ਨਾਂਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉ¤ਧਰ ਪਟੀਸ਼ਨ ਰੱਦ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਔਟਵਾ ਸਥਿਤ ਭਾਰਤੀ ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦਫ਼ਤਰ ਵੱਲੋਂ ਨਿਊ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਜੈਕ ਲੇਟਨ, ਲਿਬਰਲ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਮਾਈਕਲ ਇਗਨੈਟੀਆਫ ਤੇ ਟੋਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪਟੀਸ਼ਨ ਵਿਰੁੱਧ ਭੁਗਤਣ ਤੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਸੁਖਾਵੇਂ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਰਗਰਮ ਟੋਰੀ ਮੈਂਬਰ ਦੀਪਕ ਉਬਰਾਏ ਵੱਲੋਂ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਦੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ-ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚਲੇ ਸਬੰਧ ਖਰਾਬ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਲ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਸਿੱਖਜ਼ ਫਾਰ ਜਸਟਿਸ ਵੱਲੋਂ ਆਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਕੈਨੇਡਾ ਇੰਡੀਆ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਖਿਲਾਫ਼ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।
kYnyfw, Etvw (11 jUn, 2010): 10 jUn dw idn dunIAw Br ’c vsdy is`KW leI aus vyly ieiqhwsk ho inbiVAw jdoN lMbI j`do-jihd mgroN 1984 dI is`K nslkuSI ƒ ibAwn krdI 10 hzwr qoN v`D dsq^qW vwlI ptISn sMsd ’c pyS kIqI geI[ ilbrl pwrtI dy AYm. pI. AYNfirau kynIAw Aqy suKimMdr isMG (su`K) DwlIvwl ny A`j hwaUs Aw& kwmnz dI kwrvweI AwrMB huMidAW hI mwxXog spIkr dI pRvwngI nwl aukq ptISn jdoN pVHI qW s`qwDwrI pwrtI smyq iksy vI isAwsI dl dy sWsd ny ies ’qy ieqrwz nw kIqw[ ptISn pyS krqwvW ny zordwr SbdW ivc ikhw ik kYnyfw ny mnu`KI kqlyAwm dy pIVqW leI iensw& Aqy doSIAW leI szwvW dI qrj- mwnI kridAW ‘mnu`KI h`kW dw cYNpIAn’ hox dw sbUq id`qw hY[ kYnyfIAn sMsd ’c ptISn pyS hox mgroN ieh ivdyS mMqrwly kol jwvygI, ijQy ies dy ivSy vsqU qy msilAW bwry AwauNdy 45 idnW AMdr ivcwr hovygI[
ies dOrwn is`Kz Pwr jsits v`loN kYnyfw dy v`K-v`K hlikAW dy sMsd mYNbrW nwl sMprk krky ptISn dI pRvwngI leI ApIl kIqI jwvygI[ au¤Gy vkIl s: gurpqvMq isMG pMnU Anuswr nslkuSI dI sMXukq rwStr v`loN inrDwirq pirBwSw Anuswr 1984 ’c id`lI smyq Bwrq dy v`K-v`K ih`isAW ’c Xojnwb`D qrIky nwl ieko iPrky dy lokW dIAW smUihk h`iqAwvW ‘nslkuSI’ hn qy Bwrq srkwr ƒ fr hY ik AijhI mwnqw nwl doSIAW iKlw& AMqrrwStrI kwƒn Anuswr szwvW leI rwh p`Drw ho jwvygw[ AYm. pI. AYNfirau kynIAw qoN ielwvw sWsd ik®stI fMkn ny ikhw ik kYnyfIAn nwgirkW dI ptISn dw auh pUrn smrQn krdy hn[ ilbrl pwrtI dy AwgU bOb ryA ny ies mOky ’qy mnu`KI h`kW dI vkwlq kIqI[ AYm. pI. rOb AolPYNf ny Brosw duAwieAw ik auh inAW leI is`KW dw f`t ky swQ dyxgy[ ies qoN ielwvw bwnI krWmbI, mwrk holYNf Aqy jOhn foryn ny is`K kqlyAwm bwry ptISn dI purzor hmwieq kIqI[
ilbrl pwrtI dy AYm. pI. s: nvdIp isMG bYNs ny ikhw ik ieMdrw gWDI h`iqAw qoN mgroN ijvyN is`K kqlyAwm hoieAw, auh BwrqI lok rwj qy inAW pRxwlI dy m`Qy ’qy k¦k hY[ sWsd s: gurbKS isMG m`lHI ny vI aukq msly sbMDI BwSn piVHAw[ ies dOrwn kYnyfw dI sMsd ’c hwzr hoey kYnyfw dy v`K-v`K is`K sMgTnW v`loN ptISn pyS kIqy jwx dw svwgq kIqw igAw hY[ ieMtrnYSnl ihaUmn rweIts AwrgynweIjySn dy kYnyfw cYptr v`loN jwrI ibAwn ivc ikhw igAw hY ik 26 swlW ivc Ajy q`k Bwrq dI sMsd ’c is`K kqlyAwm sbMDI ptISn jW mqw pyS nhIN hoieAw, jdoN ik kYnyfw ny AijhI pihlkdmI rwhIN mnu`KI h`kW dw A¦brdwr hox dw sbUq id`qw hY[ aunHW ijQy ptISn dI hmwieq krn vwly sWsdW dw DMnvwd kIqw, auQy ies dy rwh ’c AiV`kw fwhux vwilAW dI s^q SbdW ’c inKyDI kQqI[
ArjI dy mUl dw pMjwbI aul`Qw:
AsIN inmn hsqw^r krn vwly kYnyfw dy nwgirk hwaUs dw iDAwn A`gy d`sIAW jw rhIAW g`lW v`l idvwauxw cwhuMdy hW[
ijvyN ik kYnyfw ivc vsdw is`K BweIcwrw kYnyfw dy ivSwl s`iBAwcwr dw 1897 qoN iek gqISIl BweIvwl irhw hY[
ijvyN ik kYnyfw dw is`K BweIcwrw BwrqI-kYnyfweI BweIcwry ivcly sB qoN v`fy Dwrimk gru`pW ivcoN iek hY[
ijvyN ik kYnyfw is`K BweIcwry dy lok kYnyfw dy s`iBAwcwr dw iek AwKMf ih`sw bx gey hn ikauNik auh dyS dI AwriQkqw ivc Aihm Xogdwn pw rhy hn[
ijvyN ik nvMbr 1984 ivc Bwrq ivc is`K BweIcwry dy lokW ivru`D nslkuSI dI bVI socI-smJI swizS sMgiTq qrIky qihq muihMm clweI geI sI, ijs ivc hzwrW dI igxqI ivc byksUr lokW ƒ mwr id`qw igAw sI, AsIN kYnyfw dI srkwr ƒ ApIl krdy hW ik:
1. mMinAw jwvy ik Bwrq ivc nvMbr 1984 ivc is`K BweIcwry dy iKlw& ihMsw, blwqkwr qy h¤iqAwvW ijs ivc hzwrW hI lok mwry gey sI, iek socI-smJI sMgiTq swizS sI[
2. Bwrq srkwr ƒ ApIl kIqI jwvy ik ihMsw dI ies sMgiTq muihMm leI izMmyvwr swry lokW ƒ inAW dy ktihry ivc KVHw krn leI swry auicq kdm auTwey jwx, ijs ivc izMmyvwr ivAkqIAW iKlw& kwƒn dI pRikirAw Anuswr AprwiDk muk`dmw clwauxw vI Swiml hY[
3. sMXukq rwStr dI pIRvYnSn AYNf pinSmYNt Aw& dI krweIm Aw& ijnosweIf bwry knvYnSn Anuswr rsmI qOr ’qy mwnqw id`qI jwvy ik hzwrW hI lokW dw sMgiTq kqlyAwm nslkuSI hY[
ib`lI QYilEN bwhr AweI : ptISn dy ivroD ’c ihMduAW v`loN swry AYm. pIz ƒ ic`TIAW k`FIAW geIAW:
kYnyfw dI pwrlImYNt ’c is`K kqlyAwm bwry ptISn dw ivroD krn vwlIAW ihMdU qwkqW dw aus vyly prdw PwS ho igAw, jdoN kYnyfw dIAW pRmu`K isAwsI pwrtIAW dy AwgUAW ny d`isAw ik aunHW au¤pr ptISn dy ivroD leI dbwE pwieAw igAw sI[ ‘kYnyfw-ieMfIAw PwaUNfySn’ nWA dI ZYr-isAwsI qy ZYr-munwPw sMsQw AKvwaux vwlI iek sMsQw v`loN kYnyfw dy swry sWsdW dy nWA jwrI p`qr ivc is`K kqlyAwm dI ptISn ƒ r`d krvwaux leI pwey gey isAwsI pRBwv dy Aihm ieMkSwP hoey hn[ 1984 dy is`K kqlyAwm dy doSW ’c iGry BwrqI mMqrI kml nwQ ƒ kYnyfw s`dx vwly aukq gru`p dy AwgU rmyS cotwey, nYSnl knvInr Aid`iqAw JwA, nYSnl bulwry mnoj pMifq, dIpk rupwrl Aqy AYgzYkitv fwierYktr kilAwm sMudrm Awid AwgUAW ny is`K ptISn ƒ kYnyfw ivcly ‘BwrqIAW ƒ vMfx vwlI’ Aqy ptISn krqwvW ƒ A`qvwdIAW dy smUh dw nWA id`qw hY[ au¤Dr ptISn r`d krvwaux leI AOtvw siQq BwrqI hweI kimSnr d&qr v`loN inaU fYmokRyitk pwrtI dy AwgU jYk lytn, ilbrl pwrtI dy AwgU mweIkl iegnYtIAwP qy torI srkwr dy mMqrIAW ƒ ptISn ivru`D Bugqx qy Bwrq nwl sMbMD suKwvyN bxwaux dy vwsqy vI pwey gey sn[ ies mwmly ’c sB qoN v`D srgrm torI mYNbr dIpk aubrwey v`loN BUimkw inBweI geI, ijs ny Ku`lHyAwm is`K kqlyAwm dI ptISn ƒ Bwrq-kYnyfw ivcly sbMD Krwb krn dI cwl krwr id`qw[ is`Kz Pwr jsits v`loN AwauNdy smyN kYnyfw ieMfIAw PwaUNfySn iKlw& kwƒnI kwrvweI dy sMkyq id`qy gey hn[
ਸਰੋਤ: ਰੋਜਾਨਾ “ਅਜੀਤ”। (ਅਸੀਂ ਇਹ ਖਬਰ ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ ਰੋਜਾਨਾ ਅਜੀਤ ਵਿੱਚੋਂ ਨਸ਼ਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ – ਸੰਪਾਦਕ ਵਧੀਕ ਮਾਮਲੇ।
ਉਕਤ ਲਿਖਤ/ ਖਬਰ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ:
